Ortaklığın Giderilmesi Davası Nedir?

Ortaklığın giderilmesi davası, taşınır veya taşınmaz bir mal üzerinde birden fazla kişinin ortak mülkiyet hakkına sahip olması durumunda, ortaklık ilişkisine son vermek amacıyla açılan bir dava türüdür. Hukuki literatürde "izale-i şuyu davası" olarak da bilinir. Bu dava, Türk Medeni Kanunu'nun 698. ve devamı maddelerinde düzenlenmiştir ve genellikle paydaşlar arasında anlaşmazlık çıktığında gündeme gelir.

Ortaklığın Giderilmesi Davası Hangi Durumlarda Açılır?

Ortaklığın giderilmesi davası, aşağıdaki durumlarda açılabilir:

1. Ortaklar Arasında Uyuşmazlık: Ortaklar, mülkiyet konusu malın kullanımında, yönetiminde veya gelir paylaşımında anlaşmazlık yaşıyorsa.

2. Satış İhtiyacı: Ortaklardan biri ya da birkaçı, taşınmazın ya da taşınırın satılmasını istiyorsa.

3. Malın Bölünemezliği: Mülkiyet konusu malın, hukuken veya fiilen bölünerek paylaşılması mümkün değilse.

4. Ekonomik Verimsizlik: Ortaklığın devam etmesi, malın ekonomik değerine zarar veriyorsa.

Ortaklığın Giderilmesi Davasında Hukuki Dayanak

Ortaklığın giderilmesi davasının temel hukuki dayanağı Türk Medeni Kanunu’nun 698. maddesidir. İlgili maddeye göre, her paydaş, mal ortaklığını sona erdirme hakkına sahiptir. Bu hak, mülkiyet hakkından kaynaklanan bir yetki olup, devredilemez ve vazgeçilemez niteliktedir.

Türk Medeni Kanunu Madde 698

Paydaşlardan her biri, ortaklığın giderilmesini isteyebilir. Ancak, paylı malın özel bir kullanma amacı için ortak kalmasında hukuki bir yarar varsa, ortaklığın giderilmesi istenemez.

Ortaklığın Giderilmesi Davasında Süreç Nasıl İşler?

Ortaklığın giderilmesi davası şu aşamalardan geçer:

1. Dava Dilekçesinin Hazırlanması

Dava, taşınmazın bulunduğu yerdeki sulh hukuk mahkemesinde açılır. Davacı, dava dilekçesinde ortaklık konusu malı, paydaşları ve talebini açıkça belirtmelidir.

2. Mahkeme İncelemesi

Mahkeme, öncelikle tarafların ortaklık ilişkisini ve mülkiyet paylarını inceler. Gerekirse tapu kayıtları, bilirkişi raporları ve diğer deliller değerlendirilir.

3. Malın Bölünmesi veya Satışı

Mahkeme, malın fiilen bölünmesinin mümkün olup olmadığını değerlendirir. Eğer bölünme mümkün değilse, satış yolu ile ortaklık giderilir. Satış genellikle açık artırma yöntemiyle yapılır.

4. Gelirin Paylaştırılması

Satıştan elde edilen gelir, paydaşlar arasında mülkiyet payları oranında bölüştürülür.

Ortaklığın Giderilmesi Davasında Dikkat Edilmesi Gerekenler

Ortaklığın giderilmesi davası açmadan önce dikkat edilmesi gereken bazı hususlar şunlardır:

1. Avukat Desteği: Dava süreci karmaşık olabileceğinden, bir avukattan hukuki destek almak önemlidir.

2. Paydaşların Talepleri: Diğer paydaşların taleplerini ve ekonomik durumlarını dikkate almak, çözüm sürecini hızlandırabilir.

3. Bilirkişi Raporları: Malın değeri ve bölünebilirliği konusunda uzman raporlarına ihtiyaç duyulabilir.

4. Masraflar: Dava sürecindeki masraflar, genellikle paydaşlar arasında paylaştırılır.

   
   

Ortaklığın Giderilmesi Davasında Sıkça Sorulan Sorular

1. Ortaklığın giderilmesi davası ne kadar sürer?

Davanın süresi, malın niteliğine, tarafların uzlaşı durumuna ve mahkemenin iş yüküne bağlı olarak değişir. Ortalama 6 ay ile 2 yıl arasında sürebilir.

2. Hangi mahkemede açılır?

Taşınmazın bulunduğu yer sulh hukuk mahkemesi yetkilidir.

3. Satış sonrası gelir nasıl paylaştırılır?

Gelir, tapu kayıtlarında belirtilen mülkiyet payları oranında paylaştırılır.

4. Ortaklardan biri davayı engelleyebilir mi?

Hayır. Ortaklığın giderilmesi hakkı, hiçbir paydaş tarafından engellenemez.

Ortaklığın Giderilmesi Davasında Uluslararası Hukuk Boyutu

Ortaklıkların giderilmesi davaları genellikle ulusal hukuk düzenlemelerine tabi olsa da, uluslararası boyutta da bazı durumlar söz konusu olabilir:

1. Yabancı Paydaşlar: Ortaklardan biri yabancı uyruklu ise, davada milletlerarası özel hukuk hükümleri uygulanabilir.

2. Uluslararası Taşınmazlar: Türkiye dışındaki taşınmazlar için o ülkenin hukuk kuralları geçerlidir.

3. Tahkim ve Alternatif Çözüm Yolları: Uluslararası ticari ortaklıklarda, taraflar genellikle tahkim yoluna başvurur.